De VCR serie van Philips:

 

 

De 1500 was de eerste echte volwaardige huiskamer videorecorder die werd geproduceerd. Modellen van de diverse andere merken hadden geen ingebouwde ontvangstmogelijkheid, geen instelbare klok voor het zogenaamd “blind opnemen” en werkte veelal zonder cassettes maar met losse spoelen. Losse spoelen zijn erg kwetsbaar om maar niet te spreken over het inbrengen van de band door de recorder,een onhandige bezigheid voor een onhandige mens. Juist al deze nadelen waren sterke punten van de Philips N1500 serie. De N1500 ging ook wel door het leven als een VCR hoewel dat eigenlijk een algemene term is, het betekent Video Cassette Recorder.

Ziehier een Youtube filmpje van een VCR digitalisering van een band uit 1975

Enkele belangrijke features van de N1500:
- tafel model en dus plaatsbaar onder of  boven een televisie
- 6 voorkeuze toetsen voor zenders
- instelbare mechanische klok, 48 uurs instel mogelijkheid
- maar liefst 60 minuten opnametijd in kleur of zwart/wit
- degelijke video cassettes waarin de band goed wordt beschermd
- instelbare ingebouwde RF modulator, de 1500 kon direct met een antennekabel op de tv worden aangesloten
 

De specificaties van de N1500:

 

De klok en de zes afstemmogelijkheden voor de tuner

Natuurlijk ging het leven van deze pioniersrecorder niet over rozen, de recorder had tal van veelal dure kinderziekten. De kwaliteit van de eerste VCR videocassettes was erg slecht waardoor de kwetsbare koppen snel vervuild raakte, om over het loopwerk van de recorder maar niet te spreken. De oppervlakte structuur van de datazijde van de band was erg grof  zodat om de 24 speeluren, volgens Philips, de bandloop van de recorder moest worden gereinigd met het bijgeleverde reinigingssetje. Dit setje bestond uit een zeemlederen doekje, een plastic stiftje/kokertje met puntje en een flacon ethylalcohol en een kruiskopschroevendraaiertje. Als je als gebruiker het apparaat zelf niet kon reinigen met het bijgeleverde setje in luxe plastic tasje, dan was een bezoek aan een van de service centra een verplichte en dure rit.
 


Het binnenwerk van een N1500 met rechtsonder de mechanische klok met daarboven het ontvangstgedeelte met de zes voorkeuze toetsen. 

Links van het midden is de schijf zichtbaar met daarop de twee videokopje (die zijn niet te zien). 

 

 

Marketing van de VCR1500 in 1971:















 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Mechanisch en elektronisch was het apparaat toch wel relatief betrouwbaar, hoewel het snel intoetsen van de pianoachtige bediening kon leiden tot bandensalades van grote ergernis. De 1500 moet met beleid worden gebruikt en dus de facto ongeschikt voor al te jeugdig gebruikers.
Het meest kwetsbaar van al aanwezige techniek is inrijgmechanisme, reparatie daarvan is een tijdrovende zaak, ook nu nog met alle moderne middelen, maar het is te doen. De truuk is dat er een tandwieltje van plastic vervangen moet worden door een beter. Het oorspronkelijke tandwieltje is meestal gebroken waardoor het apparaat niet meer stop met inrijgen. Het gevolg is twee vervormde veren en een hoop andere schade. Ik heb messing replacement die weer minstens 50 jaar mee kunnen gaan.

Al met al werd er heel wat reclame gemaakt voor de recorder en voor die tijd, 1972, was het natuurlijk erg spectaculair als je videobeelden op een willekeurig tijdstip kon opnemen en afspelen. De prijs van de 1500 was gelijk aan de aankoop van een kleine personenauto, de banden kostte in 1972 ongeveer Hfl 100,= per stuk (niet omgerekend naar huidige prijspijl).

De beeldkwaliteit van de 1500 is erg goed tot uitstekend zelfs, de kwaliteit is erg afhankelijk van de elektronische afstellingen van het apparaat alsmede de staat van de band. Versleten banden geven nu eenmaal een minder beeld en bij 15 cm per seconde als bandsnelheid sluiten banden nu eenmaal sneller dan bij bijvoorbeeld VHS met ongeveer 2 cm per seconde.
 

Een 1500 band, het pijltje geeft aan waar de opnamebeveiliging zit

Als het ontvangstgedeelte slecht was afgesteld of er was een slecht antennesignaal dan is een hoop ruis bij de opname onvermijdelijk. Als het opname/weergave gedeelte slecht is afgesteld dan gaf dat een onscherp beeld. Maar als alles conform fabriekseisen was ingesteld is de beeldkwaliteit erg goed. De standaard ingebouwde RF modulator was een goede keuze van Philips want dit artikel zorgde ervoor dat het videosignaal zonder ingewikkelde videokabels op een standaard televisietoestel kon worden aangesloten. Alle moderne  videorecorders werken tegenwoordig met een scart kabel waarmee het videosigaal direct in de tv wordt gevoed, vroeger (1972) had geen enkele tv toestel zo’n mogelijkheid alleen de duurdere videomonitoren.

Alle televisies uit de periode 60-er en 70-er jaren waren niet zondermeer geschikt om signalen uit een videorecorder weer te geven. Veel videorecorders gebruikten snaren en een behoorlijk snelle bandsnelheid en veel mechanische en elektronische toleranties wat tijdsverschillen in het videosignaal tot gevolg had. Het plaatje wat de tv uiteindelijk produceerde had veel weg van een buikdanseres. Een handige elektronicus wist wel de tv dusdanig aan te passen dat het verschijnsel tot een minimum werd beperk. Alle K6, 7 8 en 9 chassis van Philips konden gelukkig worden. Aangepast. Latere K9 chassis waren affabriek aangepast en hadden een zgn. videokanaal, meestal voorkeuze kanaal 6 of 12.

Voor de 1500 is heel wat software (zeg maar: opnamen) geproduceerd, meestal bedrijfsfilms, maar ook cursusvideo’s en films. Een echte videotheek is er eigenlijk nooit geweest omdat de penetratiegraad van de video nog te gering was, de komst van Betamax en VHS heeft dit eigenlijk begin tachtiger jaren teweeggebracht. De NOS heeft een aantal jaren achtereen wel het N1500 systeem gebruikt als kijkband, dwz. als kopie van een origineel professioneel videoband. Iedereen binnen de omroep kon de N1500 band opvragen om de uitzending achteraf te kunnen bekijken, de kwetsbare, dure originele Ampex band bleek dan van slijtage en andere problemen gespaard.

Snel na de introductie van de N1500 in 1972 verscheen de N1501 in 1974. Het technische verschil was klein, het uiterlijk daarentegen was aan de moderne eisen aangepast. De nep houten lijst rondom was vervangen voor een plastic antraciet behuizing. De bovenkant van het apparaat was zwart aluminium in plaats van zilver. Dit zwarte model werd in 1976 opgevolgd door de  N1502. De N1502 is een machine welke totaal anders was dan de 1500 en de 1501. 


Schoonmaak instructie uit de manual van een N1502

De 1502 had:
- een digitale klok
- een beter loopwerk (vooral stiller)
- servo gestuurde gelijkstroom motoren voor bandtransport en aansturing van de koppentrommel
- een moderner uiterlijk
- duidelijk betrouwbaarder
- veroorzaakte minder slijtage aan de band

De 1502 is eigenlijk de voorganger geweest van de N1700/N1702 welke resp. in 1977 en 1979 geïntroduceerd werden als de laatste telg uit de VCR familie. De 1502 was een machine waar nauwelijks problemen uit normaal gebruik voortkwamen als er gebruik werd gemaakt van moderne videotape. Wel kwam het voor dat de recorder ging “zingen” als er resten bandslijpsel (chroomdioxide) zich hadden opgehoopt in de bandloop van de recorder, de motoren moesten gewoonweg teveel vermogen leveren wat de snaren deed zingen. Een regelmatige schoonmaakbeurt was de enige oplossing. Voor semi-professionele doeleinden was er de N1512, een machine met audio en video ingangen. Een goed afgestelde N1500/N1501 gaf een duidelijk beter beeld dan de N1502/N1512. 

Zowel de N1502/N1512 als de N1700/N1702 serie hebben altijd last gehad van een soort “visgraat” vertekening in met name rode kleuren.  De N1700 was een duidelijk betere versie van de N1502, het verschil zat hem met name in de bandsnelheid, die was voor de helft teruggebracht. Deze verandering maakte banden van 180 minuten mogelijk. De N1500/N1501/N1502 maakten van iets meer dan de helft aan speelduur op deze band.

Een 1502 manual en een pagina met een instructie over het afspelen van banden

 

De N1700 was een beter product dan alle VCR’s die vooraf waren geproduceerd. Maar omdat de reputatie van de eerste generaties VCR’s geplaagd waren door negatieve kritieken viel voor de VCR lijn in 1982 het doek definitief. Ook Grundig en ITT stopte in 1983 met hun VCR lijn.
 
Er is ook een professionele VCR 1500 gemaakt, de LDL1100. Deze had 2 geluidskanalen en tiptoetsbediening. Als optie werd de machine geleverd in een flightcase. Dat was noodzakelijk omdat de voeding van de LDL vervangen kon worden voor een battery pack waardoor er op locatie gefilmd kon worden.

Als de cassette in de machine zit en er een pauze of stop commando wordt gegeven dan zal de mechanica ervoor zorgen dat er geen band/kop contact is tewijl de band wel is ingeregen om de kop. Dat is voor VCR uniek want geen enkele recorder van dat type heeft dat.

De LDL1100 heeft tevens een digitale bandteller.

De LDL 1100 manual




De N1702 manual

 De echte eerste N1700 is te herkennen aan de tekst boven de horizontale trackingknop. De eerste modellen hebben hier "2 hours Long Play" staan. Bij latere modellen staat daar "Automatic".

De technische specificaties van de N1702




Hier rechts een gedeelte van en N1502 of N170X, net in het midden is een van de videokopjes zichtbaar. De dikke as links is een deel van het inrijgmechanisme. Deze moet goed schoon zijn, anders moet de recorder eg veel moeite doen om de band door de machine te trekken. 

De andere geleiders zorgen voor het afslaan van de band bij het begin en het eind. Ze hebben ook een geleiderfunctie.
 

Factoren die van invloed waren op de ondergang van de VCR’s:
- opkomst van Betamax en VHS
- onderhoudskosten van de machines
- de banden waren erg duur
- Beta/VHS waren prijstechnisch goedkoper in de aanschaf
- Beta/VHS hadden een effectiever bandgebruik, langere opnametijd
- Beta/VHS vereisten minder onderhoud, de bandsnelheid was trager
- Video 2000 deed zijn intrede met een keur aan mogelijkheden

Van de opgedane VCR kennis in de privé-sfeer werd regelmatig misbruik gemaakt door de leraren op mijn middelbare school. Tijdens de les werd ik van tijd tot tijd uit de les gehaald om gebroken banden en vastgelopen recorders weer te herstellen. Buiten schooltijd onderhield ik voor een klein bedrag het VCR videopark van de school.
 

 

HOME